Thomas Edison, dehanın yüzde 1'i ilham yüzde 99'u ise gayret etmektir demiştir.  16 yaşındaki Elif Bilgin yaptığı proje ile bu sözün  örneklerinden biri oldu. Elif Bilgin'in projesi çevresel, sağlık veya yenilenebilir kaynaklara çözüm oluşturabilecek yenilikçi proje yarışması olan Google Bilim Fuarı'nın “Science in Action” ödülüne layık görülerek 50.000 Amerika doları ile ödüllendirildi. Peki Elif ne yaptı?

Elif iki yılını muz kabuklarından biyo-plastik üretebilmeye harcadı. Bu hiç de kolay değildi. 10 denemesinde ürettiği plastiğin güçlü olmaması ve hemen bozulması yüzünden istediği sonucu alamadı. Ama bu onu yıldırmadı hep Edison’un “Ben başarısız olmadım, sadece başarı ile sonuçlanmayan 10.000 yol buldum” cümlesini hatırladı. Sonuçta bu ısrarı onu son iki denemesinde muz kabuklarından üretilmiş bozulmayan biyo-plastikler üretmesini sağladı. Zaten “Science in Action” değerlendirme komitesi bu ödüle onu layık görürken dikkatini en çok çeken de projesindeki ısrarı ve yılmadan mücadelesini sürdürmesiydi.

Elif’in plastik üretmek için kullandığı bileşikler bir kişinin evinde  bu plastiği üretebilecek kadar iyi karakterde. Çalışması boyunca  nişasta ve selülözün biyo-plastik endüstrisinde farklı yerlerde de kullandığı öğrenen Elif, muz kabuklarının bu ürünler içinde önemli bir kaynak oluşturabileceğini farkediyor. Günümüzde daha çok petrol bazlı plastiklerden üretilen elektrik kablosu ve kozmetik malzemelerinin yerini muz kabuğu bazlı plastiklerin alabileceğini düşünüyor. Elif’i tanıyanlar, projesinin tıp dünyasındaki uygulamalarını da düşündüğünü çok iyi bilirler. Zira kendisi “Bilim beni çağırıyor” ifadesini projesinde kullanarak ilerde tıp alanlarında kariyerini sürdürmeyi düşünüyor.

Rachel Scheer’nin Elif ile yaptığı röpartajıda siz okuyucularımızın bilgisine sunuyoruz.

Google Bilim Fuarı'na katılmayı ne zaman kararlaştırdınız?

Projem üzerinde bu fuardan haberim olmadan uzun bir süre çalıştım. Ne zaman ki projem sonuçlanmaya yakın hale geldi, projemle başvurabileceğim yarışmaların olup olmadığına bakmaya başladım. Açıkçası, basitçe google’da bunu araştırdım ve ilk karşıma çıkan sonuç google bilim fuarıydı. Bu fuarın içeriğini okuduktan sonra bunun benim aradığım yarışma olduğunu anladım. Sadece fikirlerin veya yeninliklerin değil aynı zaman gerçek bilim insanları ile vakitte geçirmemi sağlacak bir yarışma olduğunu gördüm. Ama en önemlisi iyi vakit geçireceğim konusunda cesaretlendim.

“Science in Action” yarışmasının finalisti olmak senin için ne anlam ifade ediyor?

Bu benim için petrol bazlı plastiklerin oluşturduğu çevre kirliliğine karşı çözüm üretebilecek potansiyelde bir proje yaptığımın göstergesi oldu. Aynı zamanda dünyayı değiştirme yönünde bir adım attığımın göstergesi ki bu beni gerçek anlamda kazanmış yapıyor.

Eğer üç bilim insanı ile akşam yemeği yeme şansın olsaydın bunlar kimler olurdu?

James D.Watson, Francis Crick ve Maurice Wilkins’i seçerdim.

Sence son yüzyılın ve son on yılın en çığır açıcı buluşu hangisidir?

Bana göre son yüzyılda çığır açan en önemli keşif internettir. Çünkü, bu sayede dünyanın neresinde olursa ol bilgiye ulaşmak, fikirlerini paylaşmak sadece birkaç saniyeni alıyor.

Son on yıla gelince tüm gençlerinde düşündüğü gibi en çığır açıcı buluş bence iphone’dur. Bu sayede insanlık akıllı telefonlar ile tanıştı ve istediği her yerde internete girebilir, fotoğraf ve video çekebilir hale geldi. Bu daha fazla iletişimin gücünü artırdı.

Eğer zamanda seyahat edebilseydin o zamanki topluma, yüzyıl sonraki hangi keşfi veya yeniliği tanıtmak isterdin?

Büyük bir bilimkurgu hayranı olarak, zaman içerisinde seyahat edip yüzyıl sonraki buluşları tanıtmayı istemezdim. Zira, uzay- zaman eğimini rahatsız etmek istemem. Fakat sorunuza cevap olması açısından sanırım kolera hastalığının tedavi yöntemini o zamanki insanlığa tanıtırmak isterdim. Zira bu hastalık 1817 yılında ilk olarak tespit edilmiş ancak tedavisi 1912 yılında bulunabilmiş. Bu süre zarfında bir çok insan kolera yüzünden hayatını kaybetmiş. Belki bu can kayıplarını önlemiş olurdum.

Elif’in kendi sesinden anlattığı projesinin videosunuda siz değerli okuyucularımızın bilgilerine sunuyoruz.

Referanslar: blogs.scientificamerican.com