Virüsler yaşamın kaçınılmaz organizmalarıdır. Onlarla hayatımız boyunca birçok kez karşılaşırız. Viral enfeksiyonlarla ilgili en büyük sorun, genellikle enfekte kişide kalmamaları ve diğer sağlıklı insanlara salgın hastalıklarda olduğu gibi muazzam bir hızla yayılmalarıdır. Çoğumuz bu virüslerle enfekte oluyor ve onlara karşı bağışıklık kazanıyoruz. Ancak, bu her zaman söz konusu olmayabiliyor. Virüs enfeksiyonu vücutta yıkıcı etkilere neden olabilir ve hatta ölüme yol açabilir. Bakterilerin aksine virüslerin erişimi yalnızca iç sistemlerle sınırlı değildir. Küçük yapıları nedeniyle sıklıkla beyne de ulaşırlar. Virüslerin beyin üzerindeki etkileri, araştırmacılar için her zaman büyük bir gizem olmuştur.

Beyin iltihabının atipik bir formu olan ensefalit lethargica, 1915 ve 1926 yılları arasında İspanyol gribi salgınıyla eş zamanlı olarak ortaya çıktı. Avustralyalı bir nörolog olan Baron Constantin von Enconomo, kurbanların beyinlerini incelerken iltihaplanma nedeniyle ön hipotalamus nöronlarının lezyonlarının, hastalarda uykusuzluğa yol açtığını keşfetti. (von Economo, K. 1917). Bu bulgu, İspanyol gribi virüsünün nöroinflamasyona potansiyel katılımını göstermektedir.

Benzer şekilde, hayvanlar üzerinde yapılan son araştırmalar, malign ve malign olmayan koşullarla ilişkili yaygın bir herpes virüsü olan Epstein-Bars virüsünün, beyinde astrositlerle çevrili kompakt makrofaj kümelerinde iltihaplanmaya neden olduğunu ortaya koyuyor. Bağışıklığı baskılanmış hayvanlarda inflamasyon insidansının arttığı da bu çalışmada bildirilmiştir (Hassani A. vd., 2021). Çalışmalar ayrıca, Epstein-Bars virüsünün, merkezi sinir sistemini etkileyen en yaygın bağışıklıkla ilişkili hastalık olan multipl sklerozu (MS) tetiklediğini de göstermektedir (Lanz T. vd., 2022).

Devam eden COVID-19 pandemisi, koronavirüslerin beyin üzerindeki potansiyel etkilerini anlamak için birçok gizemi de beraberinde getiriyor. Raporlar, COVID-19 hastalarında beyinle ilgili anormallikleri açıkça göstermektedir. Son bulgular, COVID-19’a neden olan virüsün beyin yapısını da değiştirdiğini göstermektedir (Douaud G. vd., 2022). Uzun süreli COVID-19 hastaları için en yaygın semptomlardan biri kafa karışıklığı, bir şeyleri hatırlamada zorluk, yavaş düşünme ve zayıf konsantrasyondur (Zhao S. vd., 2022).

Tüm bu kanıtlar, virüslerin beyin üzerindeki etkilerinin bağışıklığın zayıfladığı koşullarda daha yıkıcı olabileceğini düşündürmektedir. Diğer bir gizem ise virüslerin beyindeki etkilerinin hastalık sonrası dönemde devam edip etmediğidir. Virüslerin beyin üzerindeki etkilerinde hala aydınlatılması gereken pek çok gizem var.